Cyfweliad Griff Lynch: “dwi wedi penderfynu ‘cymryd y plunge’ fel petai”

Dyma Griff Lynch yn ymateb i gwestiynau Y Twll ar beth sy’n gyrru ei grefft fel artist solo. Mae e wedi bod yn adnabyddus ers blynyddoedd fel aelod o grŵp Yr Ods a’i waith ar raglenni teledu ond rydym wedi dewis canolbwyntio ar ei waith cerddorol dan ei enw ei hun. Cynhaliwyd y cyfweliad dros e-bost ym Mehefin 2017.

Rwyt ti wedi ysgrifennu nifer o ganeuon fel artist solo erbyn hyn. Ces i fy synnu i ddarllen dy fod ti’n recordio’r cyfan adref ac wedyn yn cydweithio gyda micsiwr yn Llundain. Wyt ti am ymhelaethu ychydig ar hyn? Efallai nid yw’r broses yn dra wahanol i’r ffordd mae cynhyrchwyr electroneg a dawns yn gweithio.

Dwi’n recordio’r synnau adref ar Logic X ar fy iMac. Fyddai’n recordio lleisiau fel arfer efo Frank Naughton neu Gruff Pritchard, er mwyn cael ail farn a chyngor harmoneiddio. Mae lot o artistiaid yn mynd ymlaen wedyn i gymysgu’r deunydd i gyd ei hunain, ond dwi’n grediniol fod ail glust ar drac yn gwneud gwahaniaeth amhrisiadwy. Mae Tom, sy’n gwneud hynny i mi, yn dod a safon i’r mix sy’n anodd i esbonio, ond pe bae chi’n clywed beth dwi’n yrru draw ato, a beth sy’n dod yn ol atai, mae’n hollol amlwg. Tydwi erioed wedi cyfarfod na siarad efo Tom. Dim ond ebyst. Eto mae o’n rhan reit fawr o’r gwaith.

Fe fydd ambell i gig Griff Lynch dros yr haf eleni. Beth yw’r drefn fel artist solo ar lwyfan? Yn amlwg bydd y drefn yn wahanol i drefn Yr Ods, ac yn wahanol i’r recordiadau.

Dwi wedi bod yn dal yn ol ar wneud set fyw gan nad ydwi’n saff beth yn union dwi ishio’i gyflawni yn hynny o beth, ond dwi wedi penderfynu ‘cymryd y plunge’ fel petai. Mi fyddai’n mynd ati yn gwbwl wahanol i’r deunydd record – drymiau byw, bass byw, ambell i sample, a synths / gitar.

Caneuon dwi’n ysgrifennu yn eu hanfod. Felly er fod y genre electroneg dwi wedi ddatblygu ar recordiad, yn iaith hollol wahanol i be fydd y trefniant yn fyw, mae’r ddau yn dweud yr un peth.

Wyt ti eisiau rhannu unrhyw feddyliau ar dy benderfyniad i ryddhau caneuon mewn dwy iaith? Er enghraifft ‘coctel o ddiflastod, anobaith a thor calon’ oedd disgrifiad label I Ka Ching o Hir Oes Dy Wen, dy sengl solo cyntaf go iawn. Ydy un iaith yn haws neu anoddach na’r llall pan yn canu am bethau personol?

Mae ysgrifennu cerddoriaeth yn y Gymraeg yn llawer mwy naturiol i mi. Dwi’n teimlo mai dyna’r cyfrwng gorau i fy nghelf, ond weithiau mae’n bwysig rhoi dy hun allan o’r comfort zone a thrio pethau erill. Nid pawb sydd gan y dewis o ysgrifennu mewn dwy iaith. Dwi’n meddwl hefyd weithiau fedri di fachu ambell i ffan drwy ganu yn Saesneg, gwneud dy hun yn eithaf ‘approachable’, a bydda’ nhw’n fwy parod i wrando ar y caneuon Cymraeg. Peth od ydi ymateb gwahanol bobol i ieithoedd mewn caneuon.

Mae’r fideo Hir Oes Dy Wen yn portreadu sesiwn stwidio ar gyfer rhyw fath o fideo pop. Yn y diwedd nid ti yw’r seren bop go iawn yn y sesiwn. O’n i’n gweld bod Rhodri Brooks yn actio fel cyfarwyddwr celf o fewn y fideo, ond dyna oedd ei rôl go iawn ar y fideo. Mae rhywbeth ‘meta’ am hyn – yn does?

Ia o ni’n eitha awyddus i gael thema i’r holl beth, mae’n haws cymryd rheolaeth ar bethau felly pan ti’n neud popeth dy hun. Mi ‘oedd Rhodri wedi tynnu’r lluniau gwreiddiol, a mi ddatblygodd y syniad i’r fideo o hynny. Cwbwl oedd gen i mewn golwg yn ddiweddar oedd fod rhaid i mi edrych yn bored a annobeithiol, ond o ni’n chwylio am ffordd o neud o hefyd yn ddiddorol i wylio! Roedd o’n syniad ddatblygodd rhwngtha i, Rhodri, a Ryan Owen wrth saethu, a o ni ddim yn gant acant shwr be oedd y fideo yn mynd i fod tan i mi ei olygu, a lwcus nath o jesd gweithio.

Mae nifer o negeseuon ar dy gyfrif Twitter yn cyfeirio at sefyllfa Cymru a gwleidyddiaeth. Roedd yr hanesydd Gwyn Alf Williams arfer cyfeirio at y ffyrdd mae pobl Cymru wedi ailgreu’r genedl fel ymateb i sioc sawl gwaith dros y canrifoedd. Sut fyddi di am ailgreu Cymru pe taset ti’n gallu?

Waw am gwestiwn. Yyyyyym fysw ni’n trio ail leoli’r wlad yn rhywle. Rhywle cynnes fatha De America. Rhyfedd fod neb wedi trio hynny mewn gwirionedd.

Dilynwch Griff Lynch ar Twitter neu Soundcloud.