Categori: Cerddoriaeth

Blaidd, Meic Stevens a Sianel62: Beth yw’r nod?

Tua mis yn ôl, ymwelodd y grŵp Blaidd o Aberystwyth â stiwdio Richard Dunn (cyn-allweddellwr Van Morrison, Geraint Jarman ac eraill) yn Llandaf, ger Caerdydd. Y bwriad oedd recordio sengl gyda’r chwedlonol Meic Stevens yn cynhyrchu. Roedd Sianel62 wedi adnabod y digwyddiad fel rhywbeth werth ei ddogfennu – yr hen feistr profiadol yn trosglwyddo ei ddoethineb i’r llanciau newydd ar y sîn. Heb eisiau swnio fel fwltur cyfryngol, roedd y ‘stori’ yn gyfoethocach hefyd gan fod Meic wedi datgelu i Sam (prif leisydd/gitarydd Blaidd) ei fod wedi dechrau ar gwrs o driniaeth am ganser y gwddf. Fel unigolyn poblogaidd a hoffus iawn ymysg y Cymry Cymraeg, roedd hwn siŵr o fod yn newyddion trist i nifer o bobl. Ond, yn ôl Sam, roedd agwedd Meic tuag at ei salwch yn herfeiddiol ac ysbrydoledig.

Wel, dyna yw cefndir y ffilm.

Y syniad gyntaf felly oedd creu ffilm ‘fly on the wall’ – ffilm epig, hanesyddol, rhyw fath o gyfuniad o Metallica: Some Kind of Monster a This is Spinal Tap. Ond roedd trefnu’r cynhyrchiad yn her yn ei hunain. Gan fod Sianel62 yn cael ei gynnal gan wirfoddolwyr, mae adnoddau dynol yn brin ac roedd ffeindio pobl gydag awydd ac amser i fynd lawr i’r stiwdio i ffilmio yn genhadaeth! Yn y diwedd dim ond 2 awr o ffilmio oedd yn bosib ac felly mae’r canlyniad yn llai ‘epig’ ac yn fwy ‘cyfweliad o amgylch bwrdd y gegin’. Er gwaethaf hynny, mae’r ffilm yn llwyddiant – cannoedd o ‘views’ mewn llai nag wythnos, adborth hollol bositif yn y cyfryngau cymdeithasol, a sylw gan Huw Stephens ar Radio Cymru. Pawb yn hapus. Ond…

Mae yna gwestiwn pwysig yn ein hwynebu nawr, sef beth yw pwynt Sianel62? Hynny yw, ble ydy’r sianel yn ffitio mewn i’r cyd-destun darlledu/cynhyrchu ehangach yng Nghymru? Beth ddylai amcanion a chyfrifoldebau’r sianel fod? Rhaid cofio mae Cymdeithas yr Iaith Gymraeg sydd tu ôl i’r fenter – eu gweledigaeth nhw i’w sefydlu, eu buddsoddiad nhw, eu harf nhw. Gan fod cyllid y Gymdeithas yn brin, a ddylem canolbwyntio holl adnoddau’r sianel ar hwyluso, cefnogi, hybu eu gwleidyddiaeth nhw? Sefydliad gwleidyddol yw’r Gymdeithas ar ddiwedd y dydd ac, os yw adnoddau’n brin, gallwn ni fforddio eu ‘gwastraffu’ ar ‘adloniant’ fel ffilm Blaidd a Meic Stevens?

Aelod o’r Gorwel

Dyma grŵp newydd o’r enw Aelod o’r Gorwel. ‘Grŵp arbrofol’ yw’r unig disgrifiad sydd gyda ni hyd yn hyn. Gwnes i benderfynu bostio’r fideo yma yn syth ar ôl i mi ei darganfod. Mae grŵp addawol newydd yn peth cyffrous ac mae gymaint o bosibiliadau. Dw i’n joio ffaith ein bod ni ddim yn nabod pwy yn union ydyn nhw eto a’r ffaith bod y gân Mantra’r Bore Tywyll a’r fideo yma yn annisgwyliedig ac yn cymharol unigryw. Os ydyn ni i gyd yn sgwennu llythyrau at Radio Cymru fyddan nhw yn chwarae’r gân hon yn ystod y dydd?

MOBO, Mr Phormula a rap ar yr ymylon

O’n i’n edrych ymlaen i weld pennill rap Cymraeg (neu dwyieithog) gan Mr Phormula ar y gwobrau MOBO ymhlith rhai o’r artistiaid hip-hop mwyaf addawol ar hyn o bryd. Yn anffodus penderfynodd y digwyddiad i beidio rhoi statws ‘cyntaf o’i fath yn y Gymraeg’ ar Phormula, druan. Ond yn ôl sgyrsiau mae MOBO yn meddwl dyw’r artistiaid i gyd tu ôl UK Rap Anthem ddim yn digon adnabyddus eto. Mae’r penderfyniad yn siom ond dyw hynny ddim yn syndod oherwydd y tensiwn rhwng amcanion diwylliannol a phwerau masnachol o fewn MOBO – neu unrhyw seremoni gwobrau cerddorol sydd i fod i ddathlu lleiafrif(oedd).

Wrth gwrs fyddan ni ddim yn gwybod beth oedd pennill Mr Phormula i fod ond mae modd gwrando ar fersiwn stwdio o’r posse cut UK Rap Anthem ar YouTube, gan gynnwys y gytgan trawiadol ‘welcome to my ends bro, it’s a kennel for the dogs…’ gyda chyfarthiadau cyson yn y cefndir:

Mae’r rapwyr ar y gân i gyd yn byw o fewn yr endid gwleidyddol Teyrnas Unedig Prydain Fawr a Gogledd Iwerddon:

  • English Frank (Llundain)
  • Jun Tzu (Belffast)
  • Roxxxan (canolbarth Lloegr)
  • Tez Kidd (gogledd Lloegr)
  • Shotty Horroh (gogledd orllewin Lloegr)
  • Madhat McGore (Yr Alban)
  • Mic Righteous (de ddwyrain Lloegr)
  • Flow Dem (Caerdydd, Casnewydd a Bryste)
  • Mr Phormula (Llanfrothen)

Comisiynodd y cyflwynydd Charlie Sloth a’i dîm yn yr orsaf radio ‘urban’ BBC 1Xtra y gân ar gyfer y gwobrau MOBO. Aeth Charlie Sloth ar daith i greu ffilm dogfen er mwyn esbonio amcanion y gân a chwrdd â’r artistiad yn y rhestr uchod. Os wyt ti eisiau gweld y cyfweliad gyda Mr Phormula a Hoax MC yn unig cer i 6:40.

Er doedd eu hymdrech nhw ddim yn hollol llwyddiannus ac efallai fyddai steil Sloth ddim at dant pawb, maen nhw yn haeddu ychydig o glod. Mae’n anodd meddwl am unrhyw beth arall o’r cyfryngau Prydeinig sydd yn wneud gymaint o ymdrech i fod yn gynhwysfawr, i ‘gynrychioli’ mewn iaith hip-hop. Pa mor aml ydyn ni’n gweld ymdriniad mor deg o bob cwr o Brydain ar Newsnight, er enghraifft? Dyma cwestiwn sydd yn bwysig i’w ofyn tra rydyn ni’n gwylio rhaglennu. Rydyn ni’n sylwi y farn ymhlyg bod llefydd tu allan i Lundain yn hollol di-nod a diflas trwy’r amser (heblaw pan mae rhywbeth difrifol iawn wedi digwydd). Dyma pam maen nhw yn derbyn dim ond ychydig bach o sylw fel clipiau tocenistaidd yn ystod digwyddiadau mawr (e.e. ‘and now it’s back to the studio…’ ar ôl tri munud o gyfweliadau ar brys) neu, yn achos Cymru yn ystod seremoni agoriadol y Gemau Olympaidd gan Danny Boyle, portread syml a nawddoglyd.

Mae presenoldeb y rapwyr gwledig Cymreig yn herio’r gair ‘urban’. (Gyda llaw cyn iddo fe cael ei sefydlu, roedd BBC yn ystyried yr enw Radio 1 Urban ymhlith awgrymiadau eraill.) Efallai dyw ‘urban’ ddim yn ansoddair addas ar gyfer cerddoriaeth gyda gwreiddiau croenddu (ystyr fwriadol y term) rhagor. Fel a dywedodd Rakim ‘it ain’t where you’re from it’s where you’re at’. Fel a ychwanegodd Super Furry Animals ‘it’s where you’re between’.

Mae 1Xtra yn weddol rhydd i gynhyrchu cynnwys anarferol a dosbarthu cynhyrchiadau llawn (yn hytrach na chlipiau) fel yr un uchod gyda dulliau anghonfensiynol fel YouTube. Mewn gwirionedd mae gymaint o arddulliau cerddorol ar 1Xtra. Yr elfen sydd yn gyffredin yw’r ffaith bod yr orsafoedd eraill fel Radio 1 yn rhoi dim ond ychydig bach o sylw iddyn nhw neu hyd yn oed yn rhy ofnus i’w chwarae nhw yn ystod y dydd.

Byddai mwy o bresenoldeb o gynnwys Cymraeg yn rhwybeth i’w groesawu (anfonwch eich recordiau hip-hop Cymraeg i 1Xtra ar unwaith!).

Ond yn anffodus os yw’r ymdrechion i gynrychioli yn well yn arwydd o rywbeth ehangach o hyn ymlaen, dyw 1Xtra ddim yn prif ffrwd yn y gorfforaeth o bell ffordd. Mae’r ‘Xtra’ yn dadorchuddio’r sefyllfa: gorsaf ar yr ymylon. Roedd y BBC dan bwysau i gefnogi cerddoriaeth gyda gwreiddiau croenddu yn enwedig artistiaid newydd. 1Xtra yw’r consesiwn ac mae’n haws i gynnal gorsaf digidol-yn-unig arall nag adolygu ac adnewyddu’r gorsafoedd prif ffrwd.

Y tro diwethaf a gwnes i ymchwilio roedd/mae un stiwdio i 1Xtra yn unig. Roedd rhywun o’r BBC yn Llundain pryd hynny yn dehongli’r sefyllfa yn bersonol i fi fel bwriad i ail-creu’r teimlad o orsaf radio morleidr du heblaw am y drwydded, ond o’n i’n methu osgoi’r ffaith bod un stiwdio hefyd yn lot rhatach.

Tecno Modiwlar gan Steevio

Jest rhywbeth bach ddes i ar ei draws drwy dudalen Facebook siop Andy’s Records, Aberystwyth.

Mae cynhyrchydd tecno o’r enw Steevio ar fin rhyddhau EP tecno o’r enw MODULAR TECHNO VOL 2  ar label Mindtours. Enwau’r 4 trac yw “heddwch”, “chwyldro, “ymuno”, a “teulu”.

Mae’n cynhyrchu’r traciau yn fyw gyda system modular eurorack modular / Moog Voyager RME.

Dyma fideo ohono’n twidlo’r nobs:

Gallwch chi gael rhagflas o’r traciau newydd fan hyn. Sdwff blasus.

Mae Vol 1 ar Soundcloud: