Un arbrawf enfawr…dad bedydd avant-garde America

Yn wreiddiol o Lithuania, ymfudodd Jonas Mekas i Efrog Newydd yn 1949 ac fe ddechreuodd gwneud ffilmiau arbrofol o fewn pythefnos o gyrraedd yno. Ers y 60au cynnar, mae e wedi canolbwyntio ar themâu personol o fewn cyd-destun athronyddol gan ddefnyddio dull dyddiadurol i ddogfennu ei bywyd. Yn gyntaf ar ffilm, wedyn ar fideo ac erbyn hyn gyda chamerâu digidol, mae Mekas yn gyfrifol am gannoedd o ffilmiau ac arbrofion.

Mae Walden: Diaries , Notes a Sketches (1969) yn gyfansoddiad o syniadau ac arsylwadau ar fywyd cyfoes ar strydoedd Efrog Newydd. Mae Mekas yn tueddu cyhoeddi a dosbarthu ei ffilmiau (neu gofnodion) fel eitemau annibynnol neu rannau o gasgliadau, ond nid yw gwerth na photensial y deunydd ar gau ar ôl hynny. Mae Mekas yn ail-ddefnyddio neu ailgylchu ei ffilmiau ei hunain er mwyn creu ffilmiau newydd.

https://www.youtube.com/watch?v=jdXae-JD2Ps

Yn rhedeg dros 5 awr, mae As I was Moving Ahead Occasionaly I Saw Brief Glimpses of Beauty (2000) yn gyfansoddiad newydd sydd yn ail-gymysgu ac ail-gyddestynnu ei ffilmiau o’r 30 mlynedd flaenorol.

Fel a awgrymir gan y teitl, mae’r ffilm ddiweddar Out-takes from the Life of a Happy Man (2012) yn gwneud rhyw beth tebyg wrth ddathlu ei ben-blwydd yn 90 oed. Mae Mekas yn gweld ffilm fel ffordd o ailddefnyddio digwyddiadau yn y gorffennol a’u liwio gydag ystyron newydd yn y presennol. Ei bywyd yw’r arbrawf felly, a’r ffilmiau yw’r ddogfennaeth o sut mae person yn newid dros amser, sut mae ei bersbectifau a safbwyntiau yn newid gyda phrofiad, beth yw natur y cof ac hunaniaeth, beth ydy hi’n bosib dysgu am fywyd cyn y diwedd?

Mae sawl un o ffilmiau a phrosiectau Mekas ar gael ar ei wefan bersonol (www.jonasmekas.com)

Mae’r 365 Day Project yn enwedig yn werth treulio amser yn archwilio.