Tiwns am heddlu yn dod a spwylio’ch hwyl, am malu’ch teledu’n racs, am gariad ac am chwyldro. Am ddim ‘fyd, ‘Celf Nid Pres’ yng ngeiriau ei hunain! Cradaf ei bod yn bwriadu gigio y Gwanwyn yma. Clywais llawer o’r traciau Efa Supertramp yma pan fe wnaeth perfformio mewn sgwat yng Nghaerdydd, gig llawn egni ag angerdd, o du Efa Supertamp a’r cynulleidfa! Er nad ydi cerddoriaeth acwstig fy hoff genre yn bersonnol… rhaid i mi gyfaddau i mi fwynhau miri llawer o ganeuon ar yr albym yma. Yr wyf yn hoff o’r modd mae’r geiriau mor eglur a mae wir ystyr i ganeuon Efa. Gyda artistiaid fel Lady Gaga yn dominyddu tomfeddi’r radio prif ffrwd a’i nonsens ra ra blah blah blah ma’n dda clywed hogan sy’n siarad mymryn o sens! Mae sain meddal yr acwstig yn cyferbynnu’n dda efo pyncdod ei llais hefyd.
Clayton Blizzard a Cosmo
Dydw i ddim yn awdurdodes o gwbwl ar gerddoriaeth acwstig ond mi wn fod yna sin o gerddoriaeth acwstig radicalaidd gwefreiddiol yn ninas Caerdydd ar ol mynd i nosweithiau Folk Against Facism yn Gwdihw. Mae’r noson yma wedi chwalu fy rhagfarnau ynglyn a cerddoriaeth gwerin ac acwstig, yn enwedig ar ol gwrando ar Clayton Blizzard a Cosmo.
Jamie Bevan, Torri’r Cerffiw
Yn y cymoedd gallwn glywed fod canu gwerin gwahanol yn ffynu hefyd. Yn 2011 fe wnaeth Jamie Bevan, cyn aelod o’r Betti Galws, ryddhau albym Torri’r Cerffiw. Caneuon ynglyn a bywyd ym Merthyr Tudful a’i brofiad o weithredu yn erbyn y Ceidwadwyr a’u toriadau wrth falu swyddfa gyda aelod arall o Gymdeithas yr Iaith. Gweithred a arweinodd iddo cael ei garcharu. Dyma casgliad o ganeuon gwerin gwerth chweil gyda digon o hwyl a sbri! Mi fydd Jamie Bevan yn gigio yn y Gwanwyn hefyd gyda Twmffat, taith Tin Dweud Twndis a Dwi’n Dweud Twmffat.
Mae rhestrau 10 uchaf yn un o’r ffurfiau yna o ysgrifennu sydd yn mynnu ymateb. Dyna ydi eu pwrpas nhw’n aml iawn. Mae rhestr fel hyn mor oddrychol, ond eto, mae’r ffaith ei fod yn cael ei argraffu mewn papur newydd neu gylchgrawn yn aml yn rhoi’r argraff (heb drio gwneud hynny) ei fod yn definitive. Wrth gwrs, mae pawb sydd â ffefryn sydd ddim ar y rhestr yn teimlo rywsut bod y rhestr yn RONG. “On’d yw hiwmor yn rhywbeth personol” meddai’r feddargraff ar grys-t rhaglen Hwyrach Slaymaker bac in ddy dei, a dyw cerddoriaeth ddim gwahanol debyg. Ond mae na asgwrn gen i i’w grafu efo rhestr ddiweddar.
Mi ddarllenais i restr 10 cân uchaf 2011 Owain Sgiv ar flog Golwg360 gyda diddordeb (Rhan 1 a Rhan 2), ond mae’n rhaid cyfadde i mi gael fy siomi gan rychwant yr arddulliau oedd yn cael ei arddangos yn y caneuon. Mae’r rhestr i gyd wedi ei boblogi gan ddynion ac i gyd bron yn gerddoriaeth sydd er efallai ddim i gyd yn beth allai rywun alw’n indie, yn yr un cyffiniau. O’n i’n disgwyl gweld ambell i curveball yna, ambell syrpreis sonig i dawelu fy meddwl. O’n i’n sicr yn disgwyl gweld merch yna, ond wela i ddim syrpreis yn y pac yma sori. Ydi sîn gerddoriaeth Gymraeg wir yn meddu ar cyn lleied o amrywiaeth â hynny?
Lleuwen: un o'r artistiaid 'eraill' llynedd?!
Dwi’n gwybod yn sicr nad ydi’r rhestr fod yn gynrychioladol, ac efallai wir ei bod yn anheg honi bod Sgiv yn awgrymu hynny, ond oes dim un artist electronig yno er enghraifft, er bod nifer o gerddorion Cymraeg gwych yn torri cwys yn y maes yma, a’u bod wedi bod yn cael eu chwarae gan DJs radio Cymraeg a Saesneg. Does dim merchaid yno, er bod nifer fawr o ferchaid talentog a gwych yn artistiaid solo ac aelodau o fandiau Cymraeg (be ddigwyddodd i Rufus Mufasa gyda llaw?). Lle mae nhw?
Dwi ddim am ymateb gyda deg uchaf fy hun, ond mi hoffwn i gynnig rai synau sydd yn mynd tu hwnt i’r hyn mae Sgiv yn gynnig, er mwyn trio dangos ychydig o’r amrywiaeth dwi’n weld. Mae llawer heb iaith, lot yn electronig, mae gan rai deitl Saesneg (oooh!), ond mae nhw gyd gan Gymry Cymraeg hyd y gwn i ac yn haeddu cael eu trin fel rhan o sîn gerddoriaeth Gymraeg. Faswn i wrth fy modd yn clywed am rai traciau eraill sydd falle heb gael sylw digonol, felly postiwch ddolen iddyn nhw yn y sylwadau.
Y Pencadlys – Ymestyn Dy Hun
[soundcloud]http://api.soundcloud.com/tracks/26394273[/soundcloud]
Ifan Dafydd – Miranda
[soundcloud]http://api.soundcloud.com/tracks/25970775[/soundcloud]
Crash.Disco! – Chezza V
[soundcloud]http://api.soundcloud.com/tracks/25211565[/soundcloud]
Y Gwrachod – SaiMo
[soundcloud]http://api.soundcloud.com/tracks/9171219[/soundcloud]
The High Society – Nos Ddu (live in the woods)
[soundcloud]http://api.soundcloud.com/tracks/13802734[/soundcloud]
Gwibdaith Hen Frân – Trôns Dy Dad (Plyci Mix)
[soundcloud]http://api.soundcloud.com/tracks/25051895[/soundcloud]
Jakokoyak (feat. Stuart Jones) – 2 Lions Fflat
[soundcloud]http://api.soundcloud.com/tracks/19843263[/soundcloud]
Dyma un o fy hoff lyfrau o lynedd, Retromania gan Simon Reynolds. Tybed os oes unrhyw bobol Cymraeg eraill wedi ei darllen hefyd? Os oes gyda ti unrhyw ddiddordeb mewn diwylliant pop fel newyddiadurwr, DJ neu artist mae’n hanfodol yn fy marn i.
Mae’r llyfr yn manylu ein obsesiwn gyda’r oes pop a fu. Roedd wastad rhyw elfen o ddiddordeb mewn y gorffennol ond bellach mae lot mwy o enghreifftiau fel: bandiau yn ailffurfio, ail-creu neu ailgymysgu hen gerddoriaeth, ail-rhyddhau clasuron enwog a choll, artistiaid fel Duffy, Amy Winehouse, White Stripes, Girl Talk a Primal Scream ac amgueddfeydd pop o gwmpas y byd.
Mae Reynolds hefyd yn awgrymu gwreiddiau’r sefyllfa: argaeledd hen gerddoriaeth ar YouTube, Spotify ac MP3 (oedd ein 60au trwy’r dosbarthu yn hytrach na’r arddulliau cerddorol a genres newydd?), llwyddiant y diwydiant hanes pop fel busnes, gwahaniaethau gwleidyddol rhwng y 60au a nawr, hyd yn oed pethau fel diwedd Ras Ofod, diwedd moderniaeth a’r golled diddordeb mewn ‘Y Dyfodol’ fel cysyniad (e.e. diffyg ffuglen wyddonol) neu golled gobaith mewn beth sydd ar y gweill yn gymdeithas yn gyffredinol.
Beth sy’n digwydd pan fydden ni wedi ailgylchu popeth o’r gorffennol? Ydy’r obsesiwn yn bygythiad i arloesi a seiniau newydd nawr? Oedd y 60au ac ati yn arbennig ac unigryw mewn ffordd? Fydd gobaith o ysbrydoliaeth newydd yn ein degawd, oes ffordd mas?
Dw i’n bwriadu sgwennu cofnod neu dau neu tri ar Y Twll pan fyddi i’n gallu ffurfio meddyliau. Prif ffocws Reynolds yw diwylliant a diwydiant Anglo-Americanaidd sydd wedi bod yn ddylanwadol iawn ar Gymru wrth gwrs. Heblaw darn am Andy Votel a sôn bach am Welsh Rare Beat fel enghraifft does na ddim lot am Gymraeg yn uniongyrchol ond dw i’n meddwl bod mewnwelediadau i ein cerddoriaeth hefyd, naill ail SRG, pop o Gymru neu pa bynnag categori ti eisiau ystyried. Felly gwnaf i drio awgrymu syniadau cynnar am ei pherthnasedd i ein pop hefyd.
