Categori: Pobol

Pigion o archifau Desert Island Discs

DesertIslandDiscs-467Yn ddiweddar, gwnaeth y BBC rhyddhau llwythi o stwff o’r archifau Desert Island Discs – rhestrau caneuon a rhaglennu fel ffrydiau ac MP3.

Cryfder Desert Islands Discs yw’i gwendid. Hunangofiant trwy gyfrwng recordiadau yw’r rhaglen. Felly mae’n llawn pobol sydd wedi llwyddo yn barod, yn llygaid BBC Radio 4. Ac mae’n tueddu tuag at bobol a dewisiadau saff (dim ond un person am Kraftwerk, Frank Skinner, dim ond un person am Aphex Twin, Vic Reeves, dim ond un person am Public Enemy, Kwame Kwei-Armah? Pfft!).

Ambell waith dw i eisiau clywed beth mae pobol dw i’n parchu yn ei gwrando, hen a newydd – fel rhaglen radio. (Syniad i bobol radio neu blogwyr/podlediadwyr?) Yn enwedig dw i eisiau clywed sgyrsiau yn Gymraeg am bob math o gerddoriaeth gan gynnwys cerddoriaeth o du allan i Gymru.

Yn y cyfamser, mae’r archif Desert Island Discs yn werth cipolwg. Os oes gyda ti unrhyw ddiddordeb o gwbl yn Morrissey, Jarvis Cocker, Jan Morris (yn 2002, roedd hi ar y rhaglen yn 1983 hefyd), John Cale, Bill Bailey, Linton Kwesi Johnson, Ken Loach, wel, rwyt ti’n gwybod beth i’w wneud.

Mae dim ond 30 eiliad o’r caneuon yn yr MP3s (cyfyngiadau hawliau) felly mae rhaid gwrando ar y ffrydiau iPlayer i glywed mwy o’r recordiadau.

Mantais arall yw’r dadfwndelu: does dim rhaid i ti wrando ar y rhaglen llawn i fwynhau’r ailgymysgiad asid gan Hardfloor o’r clasur clwb Yé Ké Yé Ké gan Mory Kanté ar BBC Radio 4 (hoff gân… Nigella Lawson) neu ddychmygu Alan Johnston ar y ffordd i gyfarfodydd Blair a Brown gyda Super Furries ar y stereo.

Dyma bigion o’r archif Desert Island Discs:

Andy Votel ac ail-darganfod recordiau o Gymru

Andy Votel, Caerdydd

Llun o Andy Votel yng Nghaerdydd gan Naomi Lane

Pam nawr ydy BBC Radio 4 yn darlledu rhaglen newydd sbon gan Andy Votel am hen gerddoriaeth Cymraeg?

Daeth ei gasgliadau o Recordiau Sain cynnar (a Dryw ac ati) o’r enwau Welsh Rare Beat a Welsh Rare Beat 2 – gyda ail-rhyddhad o faterion Galwad y Mynydd – ar ei label Finders Keepers yn wreiddiol tua chwech mlynedd yn ôl.

Ers hynny mae’r proffil y DJ, cloddiwr a chasglwr finyl proffesiynol wedi tyfu mwy trwy gigs DJ o gwmpas y byd, gan gynnwys yn diweddar Cock Diesel yn ei Manceinion brodorol a Gŵyl y Dyn Gwyrdd (un thema, beiciau modur yn unig; dychmyga delweddau, clipiau a chân ar ôl cân – rockabilly a genres gwahanol – tan y bore gynnar).

Beth bynnag ydy’r rheswm tu ôl amseru’r rhaglen wythnos nesaf dw i’n meddwl bydd e’n cyfle i ofyn am yr hen stwff… eto.

Yn ôl yr albymau Welsh Rare Beat, crynhowyd gyda Gruff Rhys a Dom Thomas, mae diddordeb Andy Votel yn eithaf penodol, sef stwff o’r 60au a 70au gyda churiadau caled a seiniau lounge a seicadelig. Mae cynyrchiadau Hefin Elis a’r solos gitâr anhygoel yn ymddangos yn aml. Dim corau wrth gwrs, dim Dafydd Iwan a dim byd ar ôl tua 1975. Does dim gymaint o bwysigrwydd yn yr eiriau – iddo fe. Mae elfen o kitsch ffactor yn yr atyniad – cerddoriaeth rhyfedd i ffans Serge Gainsbourg a David Axelrod.

Roedd y project a’r safbwynt yma yn bwysig i’n diwydiant recordiau. Dylen ni gwerthfawrogi ein cerddoriaeth brodorol lot mwy (gweler sgwrs ar maes-e o 2004) a dylai’r cwmnïau sylweddoli’r cyfleoedd rhyngwladol yn yr ôl-gatalog. Ond, tua chwech mlynedd ar ôl rhyddhad yr albwm cyntaf, dyw’r diwydiant recordiau ddim wedi manteisio arno fe.

Cer i iTunes er enghraifft. Gaf i brynu unrhyw beth gan Y Dyniadon Ynfyd Hirfelyn Tesog? Yr unig traciau sydd ar gael yw Cwmwl Gwym (sic) o Welsh Rare Beat a thrac arall o hen gasgliad Sain. Cyfanswm: dau drac o’u yrfa gyfan.

Teulu Yncl Sam gan Sidan

Beth am gopi digidol o Teulu Yncl Sam, albwm cyntaf Caryl Parry Jones a Sioned Mair ac eraill dan yr enw Sidan? Ond does dim sôn am yr albwm ar iTunes, eMusic, Spotify a’r gwasanaethau eraill, dim ond y traciau o’r albymau Welsh Rare Beat a rhai o gasgliadau Sain. Yr unig opsiynau yw eBay/ar-lein a gwerthiannau car boot, yn yr ardal Prestatyn efallai.

Beth am y band Y Nhw, project gyda Hefin Elis ar y cynhyrchiad? Heblaw y trac Siwsi o Welsh Rare Beat ac yr un trac o gasgliad arall, dim byd.

Beth am Chwyldro, project Hefin Elis gan gynnwys canu gan Meinir Ffransis, Eleri Llwyd ac eraill? Doedden nhw ddim ar Welsh Rare Beat ond ymgeisydd bosib i unrhyw casgliad dychmygol yn y dyfodol. Mae dim ond un trac ar iTunes. Mae’r teulu Meinir wedi rhannu’r MP3s ond mae pobol eisiau prynu’r stwff hefyd.

Beth am draciau Huw Jones, cadeirydd newydd yr awdurdod S4C, cyd-sylfaenydd Sain a’r record cyntaf ar Sain?! Wrth gwrs mae Dŵr ar gael. Ond ffansïo blast cyflym o Dw i Isho Bod yn Sais ar dy iPod? Wel bydd rhaid i ti ffeindio’r trac rhywsut arall. Efallai ar finyl mewn siop elusen yn Eglwys Newydd os ti’n lwcus.

Heblaw Meic Stevens, Edward H ac yr enwau ‘mawr’, pob lwc os ti eisiau ffeindio’r traciau eraill.

Dyw pawb ddim yn gallu ffonio Dyl Mei i ofyn os oes gyda fe LP sbar, dw i’n siarad am adlewyrchu diwylliant Cymraeg i’r byd (ac yn wneud arian ychwanegol tu fas o freindaliadau PRS).

Beth am yr hawliau? Roedd y cytundebau gydag artistiaid yn y 60au a 70au yn wahanol. Wel, os mae rhywun yn gallu trefnu’r hawliau ar gyfer Welsh Rare Beat dylai fe bod yn bosib gyda’r hen gatalog. (Os mae trosglwyddiad i ddigidol yn anodd beth am ofyn y BBC am gopi o archif digidol nhw? Dim ond syniad.)

Yn y cyfamser rydyn ni’n dilyn safbwynt Votel achos mae Welsh Rare Beat yn bron canonaidd fel canllaw i’r cerddoriaeth. Prin iawn ydy’r cyfle i glywed y math o beth yma ar Radio 4 ac mae wastad yn ddiddorol i glywed safbwynt rhywun tu allan i’r byd Cymraeg. Gobeithio bydd y triniaeth yn dda ar y rhaglen, er dyw y teitl Free Wales Harmony a rhai o dermau lletchwith yn y disgrifiad isod ddim. Ond o leiaf dydyn ni ddim yn dod o wlad gydag enw fel Hwngari – cerddoriaeth anhygoel ond beth oedd teitl Votel? Well Hung.

Free Wales Harmony: When Pop Went Welsh

Andy Votel is a DJ, producer and record label boss from Manchester who first found fame setting up Twisted Nerve Records, home to the singer Badly Drawn Boy. Obsessed with collecting records, today Andy runs Finders Keepers, a record company which specialises in releasing non-English language pop music from all over the world. About 9 years ago, in a charity shop, he stumbled across a collection of vinyl which he’d never seen or heard before. Not able to place the language, he initially guessed it was Icelandic, Breton or Hungarian. But on closer inspection it turned out the records were made less than a hundred miles from his house. These unidentified spinning objects were from Wales.

From that moment on Andy’s world was opened up to whole discography of idiosyncratic pop music. Girl-groups, close harmony pop, Acid Folk, Prog Rock, concept albums, pop poetry, indie rock and DIY punk. And to his amazement he discovered that – outside of Wales – this very cool music scene had been virtually ignored. Researching further in to his new found obsession, Andy discovered the story behind the songs was just as intriguing as the music: a tale of passion, politics, poetry, oppression, triumph and a bloody good disco!

In this Radio 4 documentary Andy reveals a cultural revolution that happened on our doorsteps and the music that made it sing. A struggle to save a dying language that involves protest, prison, Mabinogion concepts, the Royal family, cottage burning and even the death of Jimi Hendrix. With contributions from Super Furry Animals’ Gruff Rhys, Cerys Matthews, Dafydd Iwan, Heather Jones, Meic Stephens and Geraint Jarman amongst others.

DIWEDDARIAD 18/06/2011: yn ôl sgwrs ar Twitter, mae tyllau yn y darpariaeth o gatalog Meic Stevens hefyd (ffeindiwyd ar ôl 3 Lle):

[blackbirdpie url=”http://twitter.com/francogallois/status/80939149917564928″]

[blackbirdpie url=”http://twitter.com/dylmei/status/80940594632990720″]

[blackbirdpie url=”http://twitter.com/francogallois/status/80941373859168256″]

Owen Hatherley ar Gaerdydd / yng Nghaerdydd

Mae Owen Hatherley yn awdur, blogiwr, cefnogwr Pulp a meddyliwr – am y cysylltiadau rhwng pensaernïaeth, cynllunio tref, adeiladau, gofod, gwleidyddiaeth ac ein cymdeithas a diwylliant fel dinesyddion yn yr oes ôl-Llafur Newydd.

Caerdydd gan oddsteph

Dyma rhai o feddyliau Hatherley am Gaerdydd:

Here I have to confess assuming that Arcades were something uniquely found in Paris and Piccadilly, so hence my previous idea that their presence in West Yorkshire was proof of the area’s aptness for flanerie. Cardiff, however, has absolutely loads of iron-and-glass Arcades, albeit all in the same place, which carve unexpected and relatively intrigue-filled pathways through what would otherwise have been some Victorian alleyways. The Market has some great vintage signage on the outside, and the general atmosphere would have been perfect for a ’30s Hitchcock film, at just the right level of seedy.

Not all of central Cardiff is as interesting, but there’s a good line in silliness in some of the architecture, which for the most part – excepting the invariably dreadful towers – can be quite entertaining.Neuadd Dewi Sant gan waltjabsco I’d be especially interested to know what the FAT or AOC neo-postmodernist contingent think of buidings like the Cardiff Cineworld, which without ever quite being good, have at least a bit of fun with our prevailing modernism-on-the-cheap, as does the Millennium Stadium, although it’s a shame the struts are painted white, when black or red would have taken the admirable tastelessness to a more charismatic level. There’s one fine bit of late Brutalism, St David’s Hall, in the middle of this, looking improbably chic and European Grey by comparison.

The St Mary’s Street area is one of two really very good things in Cardiff, the other being the Imperialistic Beaux-Arts pleasures of Cathays Park, lots of Portland stone classical buildings housing sundry museums, assemblies and suchlike, with green space inbetween and boulevards laid through. Interestingly, this was planned decades before Cardiff was designated ‘capital’ of Wales, and yet it is laid out with confident gusto as if it already were…

Rwyt ti’n gallu darllen y cofnod llawn am Gaerdydd ar ei flog neu yn ei lyfr A Guide to the New Ruins of Great Britain, yn ei eiriau “awtopsi’r dadeni trefol”. Byddi di’n edrych at y ddinas gyda llygaid newydd – er enghraifft, wnes i ddim sylwi’r “wal anifeiliaid” gan Gitta Gschwendtner (ar y ffordd i Fae Caerdydd o Grangetown) cyn i mi ddarllen y cofnod yna.

Mae Hatherley yn dod i Gymru i siarad ym Mhrifysgol Caerdydd ar y 6ed mis Gorffenaf eleni. Does dim llawer o fanylion i gael eto ond cadwa’r dyddiad achos dylai’r digwyddiad bod yn ddifyr a diddorol iawn.

lluniau gan oddsteph a waltjabsco (Creative Commons)

Teyrnged i Tony Curtis, seren go iawn

Teyrnged i Tony Curtis:

Un o’r ychydig ser go iawn a oedd yn weddill o oes aur Hollywood.

Ond mae’na for a mynydd rhwng dau o’i brif gymeriadau – Sidney Falco yn y Sweet Smell of Success a Jerry yn Some Like It Hot. Y naill yn greadur y cysgodion cyfryngol a’r llall yn dianc rhag y “mob” mewn sgert a sacsoffon!

O’i ddecreuad yn y theatr Yiddish yn Chicago aeth e trwy’r dosbarthiadau actio ewropiaidd ei naws ar ddiwedd y 40au cyn cyrraedd Hollywood.  Roedd’na un peth mawr o’i blaid – roedd e’n hynod golygus! O ganlyniad roedd ei acen Bronx i’w glywed ble bynnag yr aiff e – fel swashbuckler, milwr Rhufeinig neu’r gwr ar y trapeze…

Mwy gyda fideos ar blog O Bell.