Ffeiliau Ffansin: Llmych gyda Gareth Potter yn 1988

Ffeiliau Ffansin yw cyfres achlysurol ar Y Twll – delweddau o hen ffansins gyda pherthnasedd i heddiw.

Enw y ffansin heddiw yw Llmych. Mae Huw Prestatyn yn dweud “penderfynwyd ar yr enw reit ar ddiwedd cyfarfod hir hir Rhanbarth CyIG. Pawb yn mynd yn ffed up efo’r enw yn syth a galwyd y rhifynau canlynol yn “Chmyll”, “Mychll” etx.. nes dropio’r enw yn gyfan gwbl. “Cynhyrfu Addysgu Trefnu” oedd o tiwn rap old skool uffernol… efo rapper yn dweud “Educate Agitate Organise” ynddi, sef hen slogan undeb llafur Americanaidd.”

“Beth sydd wedi bod yn digwydd ers y rhifyn diwethaf?” meddai’r golygyddol yn rhifyn Haf 1988. Mae rhai o’r atebion yn ffurfio ein cyd-destun:

  • Peel Sessions gan y Llwybr Llaethog, Plant Bach Ofnus, Y Fflaps a Datblygu.
  • Sefydlu label Ankst yn Aberystwyth.
  • Bernard Manning yn perfformio’n Y Rhyl.
  • Fideo 9 yn dechrau.
  • Trac oddi ar y E.P. “Galwad ar holl filwyr byffalo Cymru” yn cael ei chwarae ar y South Bank Show fel rhan o raglen Ken Russell ar hanes cerddoriaeth.

Yn yr un rhifyn o Llmych oedd erthyglau am Malcolm X, Y Fflaps, Label Ofn a’r cyfweliad isod gyda Gareth Potter – gan Bronwen Miles.

Ffeiliau Ffansin: llosgi lawr yr hen ysgol gyda Seren Tan Gwmwl

Seren Tan Gwmwl

O’r chwith i’r dde: Lewis Valentine, Saunders Lewis yn ifanc, DJ Williams (llosgwyr Penyberth 1936)

Dywedodd Saunders…

‘I am the firestarter
– twisted firestarter…’

Delwedd wych o’r ffansin Seren Tan Gwmwl (1990 – 1999?) gan Siôn Jobbins a chydweithwyr, pennod un o ein gyfres (achlysurol) newydd, Ffeiliau Ffansin.

Dw i dal yn darllen trwy hen rifynnau o Seren Tan Gwmwl sydd ar gael arlein fel PDF. Mae’r ffansin, “ffansin cymdeithas Iolo Morganwg – cymdeithas annibynnol”, yn cymysgu hanes, gwleidyddiaeth, hiwmor a llawer o luniau penigamp.

Roedd Gruff Rhys yn ffan er gwaethaf beirniadaeth yn y ffansin yn bron bob rhifyn. Gweler isod am enghraifft ar y llong “SS Gymraeg” o rhifyn 7 (1998).

Seren Tan Gwmwl

Mae gyda fi’r bwriad sganio hen ffansins ac ailgyhoeddi gyda chaniatâd. (Nesaf: Siarc Marw.) Dw i ddim wedi gwneud e tro yma achos mae’r Seren Tan Gwmwl ar gael yn barod.

Felly dw i’n gofyn am dy help gyda’r cyfres Ffeiliau Ffansin. Gweler cofrestr o ffansins (a chylchgronau) – os oes gyda thi teitlau eraill, copïau, atgofion, straeon neu os wyt ti eisiau sgwennu cofnod am unrhyw ffansin, gadawa sylw!

Ffansins yw enghraifft o gyfryngau amgen, roedden nhw yn bwysig iawn i fandiau newydd a gweithgareddau creadigol. Nawr mae’r oes aur o ffansins wedi mynd, ydyn ni’n gallu dweud ffansins newydd yw blogiau dyddiau yma? Dyma’r un o’r cwestiynau gallen ni archwilio.

Wrth gwrs bydda i’n hapus iawn i sgwennu rhywbeth am ffansin cyfoes – neu “ffansin” arlein. Nid yw popeth sy’n gweithio arlein yn edrych fel blog o destun yn unig. Dw i’n chwilio am enghreifftiau o bobol sy’n ailgylchu syniadau ffansins yn fformatau digidol. Bydda i (a phobol eraill siŵr o fod) wrth fy modd i weld rhywbeth o Gymru fel The Oatmeal neu XKCD.